Transaksiyonel Analiz’in Temel Felsefesi ve Prensipleri

TA’in felsefesi insanla yaşamla, değişimle ilgili varsayımları içerir. Belli başlı varsayımları aşağıda özetlenmiştir:

İnsanlar OK’dir                                                                                                                         

Tüm insanların özü iyidir ve bu, davranışlarından daha önemlidir. TA bunu “Ben İYİ’yim, sen İYİ’sin” (“I’m OKEY, You’re OKEY”) olarak ifade eder. Buradaki “OK”  kavramı davranışsal değil varoluşsaldır. Varsayım şudur: Seni sen, kendimi ben olarak kabul ediyorum. Anlaşamayabiliriz ama bu durum ikimizin de değerinden bir şey azaltmaz.

Herkes Düşünme Kapasitesine Sahiptir

Beyinlerinde fiziksel bir hasar olmadıkça tüm insanlar düşünme kapasitesine sahiptirler; yaşamlarını bilinçli ya da bilinçsiz kendi kararlarıyla yönlendirirler ve kararlarının sonuçlarından sorumludurlar. Tüm yaşam olayları ile baş etme şekilleri verilen kararların neticesidir.

Karar Modeli

Çocuklar büyütülürken ebeveynleri tarafından kaçınılmaz olarak baskı altına alınırlar. Çocuk, hayatta kalabilmek için baskıya boyun eğme, uyum sağlama, isyan etme, görmezden gelme stratejileri geliştirir, benimser. “Erken çocukluk kararları” diye adlandırılan baş etme yöntemleri akılla değil sezgiyle verilir. Erişkin yaşantısında da, zarar verici olsa bile bu alınan kararlarla hareket edilir. Varsayım şudur: İnsanlar madem aldıkları kararlara göre yaşıyorlar, yeni kararlar alarak hayatlarını değiştirebilirler.

Kontrat Yönetimi ve Açık İletişim

TA çalışması gerektiren hemen her etkileşim bir kontrat gerektirir. Terapist-danışan, koç- müşteri, eğitmen-katılımcı… Amaç, meseleleri belirleyerek tarafların kendisinden ve karşısındakinden beklentileri ile ilgili bir netleşme sağlamaktır.  Kontrat sürecinde önemli olan sorumlulukların açıkça anlaşılması ve paylaşılmasıdır. Danışan tarafın (hasta, danışan, müşteri/katılımcı) değişime açıklığını, TA uzmanının da bilgi ve becerisini kullanmaya istekliliğini ortaya koyması ile etkileşim amacı doğrultusunda ilerler.

Kaynak: TA Okuryazarlık Kitapçığı